اگر به دنیای فناوری علاقه‌مند هستید، از گوشی هوشمند استفاده می‌کنید و یا با دوربین فیلم‌برداری و تلویزیون سروکار داشته‌اید، حتماً با کلماتی مانند 1080P، Full HD، 4K، Ultra HD و امثالهم برخورد کرده‌اید. ولی این اصطلاحات چه معنایی دارند؟ دوربین 4K یا Full HD هرکدام برای چه منظوری کاربرد دارند و اگر می‌خواهید دوربینی را خریداری کنید باید کدام‌یک از این نام‌ها را بر روی خود داشته باشد؟

تصاویر دیجیتال از ترکیب چندین نقطه‌ که در کنار هم قرار گرفته‌اند تشکیل می‌شوند. در واقع هر نقطه در خود اطلاعات مربوط به نوردهی، رنگ و… را ذخیره می‌کند و وقتی همه‌ی آن‌ها به نمایش درمی‌آیند چشمان ما یک عکس را مشاهده می‌کنند. طبیعتاً با پشت سر هم قرار دادن این عکس‌ها می‌توان یک ویدیو را ایجاد کرد. به همین دلیل یکی از راه‌های سنجش کیفیت عکس‌ها و ویدیوهای دیجیتال، میزان رزولوشن یا تعداد نقاطی است که آن‌ها را تشکیل داده‌اند. میزان رزولوشن تصویر را برای عکس‌ها معمولاً با مگاپیکسل مشخص می‌کنند، ولی برای ویدیوها از کلمات و مخفف‌های گوناگونی استفاده می‌شود.

معمول‌ترین نام‌هایی که در این خصوص خواهید دید حروف HD را در خود جای داده‌اند. این حروف مخفف عبارت High Definition هستند و به تعداد بالای پیکسل‌های تصویر اشاره دارند. در سال‌های دهه‌ی ۹۰ میلادی و اوایل قرن بیست و یکم اکثر دوربین‌ها، نمایشگرها و تلویزیون‌ها از رزولوشن SD یا Standard Resolution استفاده می‌کردند. در این استاندارد تصاویر در عرض از ۶۴۰ نقطه و در ارتفاع از ۴۸۰ نقطه تشکیل شده بودند.

استاندارد بعدی همان HD یا High Definition بود که از ۱۲۸۰ پیکسل در ۷۲۰ پیکسل تشکیل می‌شود. این فرمت با نام 720P به دلیل استفاده از ۷۲۰ پیکسل در ارتفاع نیز شناخته می‌شود. بیشتر دوربین‌های امروزی قادر هستند در این رزولوشن با سرعت‌های بالایی فیلم‌برداری کنند که برای تولید ویدیوهای اسلوموشن بسیار مناسب و کاربردی است.

رزولوشن 1080P یا Full HD از ۱۹۲۰ در ۱۰۸۰ نقطه تشکیل شده است و جزئیات و شارپنس به‌مراتب بهتری را نسبت به SD و HD عرضه می‌کند. این رزولوشن را ممکن است با نام FHD نیز مشاهده کنید. اکثر دوربین‌های امروزی قادر هستند با این رزولوشن فیلم‌برداری کنند و اکثر نمایشگرها و تلویزیون‌های امروزی نیز از همین رزولوشن استفاده می‌کنند. در بین دوربین‌های DSLR که قادر به فیلم‌برداری با رزولوشن فول اچ‌دی 1080p هستند، مدل‌های 80D، 70D، 5D Mark III از کانن و D750، D810، D7200 از نیکون محبوبیت زیادی دارند. دوربین‌های سینمایی و حرفه‌ای مانند کانن C100 و C100 Mark II نیز وجود دارند که با رزولوشن Full HD تصاویر را رکورد می‌کنند.

حال به سراغ رزولوشن 4K برویم. این ترکیب عدد و حرف چه معنایی دارد؟ خود اصطلاح 4K به معنای واقعی کلمه یعنی ۴۰۰۰ و به این موضوع اشاره می‌کند که ویدیوهای این فرمت، در عرض تصویر تقریباً ۴۰۰۰ پیکسل دارد.

در بیشتر موارد فرمتی از 4K که در تلویزیون‌ها و دوربین‌های فیلم‌برداری ارائه می‌شود از نوع UHD یا Ultra High Definition است که با رزولوشن ۳۸۴۰x۲۱۶۰ ضبط یا پخش می‌شود. به همین دلیل ممکن است این فرمت را با نام 2160p نیز مشاهده کنید.

به‌عنوان معروف‌ترین دوربین‌های بدون‌آینه و DSLR که از این رزولوشن پشتیبانی می‌کنند می‌توان از کانن 5D Mark IV، سونی a7S II و a7R II، سونی a6500، نیکون D500 و پاناسونیک GH4 و GH5 نام برد. اکثر دوربین‌های سینمایی کمپانی‌هایی مانند RED، Blackmagic، ARRI، سونی و کانن نیز از رزولوشن 4K استفاده می‌کنند.

همه‌ی این‌ها برای فیلم‌بردارها چه معنایی دارند؟

سؤال اولی که پیش می‌آید این است که آیا باید به سراغ خرید دوربین‌های 4K بروید یا خیر؟ زیرا اکثر افراد هنوز نمی‌توانند ویدیوهای 4K را در تلویزیون و کامپیوتر خود مشاهده کنند. این موضوع بستگی به کاربری شما خواهد داشت. افرادی که تنها برای مصرف شخصی دوربین را می‌خرند قطعاً بودجه‌ی خاصی را در نظر می‌گیرند و بر اساس آن دوربینشان را می‌خرند. ولی اگر می‌توانید به سراغ دوربین 4K بروید این کار را بکنید؛ زیرا می‌توانید ویدیوهای خانگی خود را برای آینده آماده کنید. به این شکل اگر در آینده آن‌ها را به یک تدوینگر حرفه‌ای بسپارید می‌توانید خاطرات خود را با کیفیت بالا جاودانه کنید و تا سال‌ها از دیدن آن‌ها لذت ببرید.

در سمت دیگر کسانی قرار دارند که ساخت ویدیو را به‌صورت حرفه‌‌ای انجام می‌دهند یا قصد دارند که به یک حرفه‌ای تبدیل شوند. توصیه‌ی منطقی برای این افراد این است که حتماً به سراغ یک دوربین 4K بروید. ممکن است امروزه اکثر مصرف‌کنندگان به دنبال تصاویر 4K نباشند یا تلویزیون 4K در اختیار نداشته باشند، ولی کم‌کم به تعداد کاربران نمایشگرهای 4K اضافه خواهد شد و خیلی زود همه‌ی کاربران درخواست رزولوشن 4K را خواهند داشت. ویدیوهای ۶۴۰x۴۸۰ که دوربین‌های قدیمی ضبط می‌کردند را یادتان هست؟ تصور کنید اگر همه‌ی ویدیوهایتان را با آن فرمت ضبط کرده بودید و الان می‌خواستید از آن‌ها استفاده‌ی تجاری کنید. چنین ویدیویی در یک تلویزیون 1080P کاملاً غیرقابل‌قبول خواهد بود.

بنابراین استفاده از یک دوربین‌ 4K می‌تواند به‌خوبی شما را در برابر آینده آماده کند. ولی حتی اگر علاقه‌ای به آماده شدن برای آینده ندارید نیز دلایل زیادی برای استفاده از 4K وجود دارند که آن را برای فیلم‌سازان جذاب می‌کنند. در ادامه این دلایل را با هم مرور خواهیم کرد:

تصاویر Full HD بهتری تولید خواهید کرد

فیلم‌برداری با رزولوشن 4K تصاویر Full HD بهتری را در اختیار شما می‌گذارد. بیشتر دوربین‌های امروزی تصاویر Full HD و HD بسیار خوبی را تولید می‌کنند، ولی وقتی با رزولوشن 4K فیلم‌برداری کنید و سپس آن را به 1080P تبدیل می‌کنید، تصویری شارپ‌تر و چشم‌نوازتر به دست خواهید آورد. دلیل آن این است که عملاً اطلاعات مورد نیاز برای هر پیکسل را از ۴ پیکسل تأمین می‌کنید. به این شکل خطاهای ویدیویی مانند Moire نیز کم‌تر می‌شوند، نویز کاهش می‌یابد و تنظیم رنگ‌ها نیز راحت‌تر خواهد بود.

البته دوربین‌های سطح بالای امروزی قادر هستند ویدیوهای Full HD تولید کنند که از بسیاری دوربین‌های 4K سطح پایین بهتر است، ولی معمولاً تبدیل 4K به 1080P تصویر شارپ‌تری را در اختیارتان می‌گذارد.

Pan، Zoom و Crop

ویدیوی 4K به مراتب بزرگ‌تر از 1080P است و پیکسل‌های بسیار بیشتری دارد. به همین دلیل وقتی با فرمت 4K فیلم‌برداری می‌کنید و می‌خواهید خروجی شما رزولوشن کمتری داشته باشد می‌توانید تصویر را برش بزنید بدون این‌که کیفیتش کاهش پیدا کند. به‌این‌ترتیب قادر خواهید بود بعد از این‌که فیلم‌برداری تمام شد و هنگام ادیت، جلوه‌های حرکتی را به تصویر خود اضافه کنید یا زوم انجام دهید.

به دلیل این‌که همه‌ی این کارها را به‌صورت نرم‌افزاری انجام می‌دهید بسیار روان به نظر می‌رسند و ظاهری حرفه‌ای و سینمایی خواهند داشت. برای به دست آوردن حرکات مشابه با کیفیت مناسب در یک دوربین Full HD به سه‌پایه‌ها، هدهای هیدرولیکی و موتورهای زوم گران‌قیمت نیاز خواهید داشت.

همچنین می‌توانید تصویر را با دو میزان زوم مختلف برش بزنید و از هر دو در ادیت فیلم استفاده کنید. به این شکل این تصور را ایجاد خواهید کرد که برای فیلم‌برداری از دو دوربین مختلف به صورت همزمان استفاده شده است.

استفاده از لرزشگیر الکترونیکی

تمام پیکسل‌های اضافه‌ای که ویدیوی 4K در اختیار شما می‌گذارد در لرزشگیری نرم‌افزاری کاربرد خواهند داشت. بسیاری از نرم‌افزارهای ادیت فیلم مانند Adobe Premiere Pro و Apple Final Cut Pro X الگوریتمی را در خود جای داده‌اند که می‌تواند به‌صورت دیجیتالی ویدیو را تحلیل کند و لرزش‌های آن را حذف نماید. ولی این پروسه با بزرگ و کوچک کردن تصویر و حذف کردن گوشه‌هایی از آن صورت می‌پذیرد؛ بنابراین از رزولوشن تصویر کاسته می‌شود.

پس از پایان لرزشگیری، اگر ویدیوی شما با رزولوشن 1080P ضبط شده باشد نهایتاً ویدیویی با کیفیت پایین‌تر را در اختیار خواهید داشت، ولی در صورت فیلم‌برداری با رزولوشن 4K هنوز ویدیویی در اختیار دارید که از 1080P هم بزرگ‌تر است.

استفاده از پس‌زمینه‌ی سبز

فیلم‌برداری از سوژه در برابر پرده‌ی سبز یکی از تکنیک‌هایی است که به تدوینگرها اجازه می‌دهد پس‌زمینه‌های متفاوتی را به‌صورت دیجیتالی به فیلم اضافه کنند. برای این کار هرچه پیکسل‌های بیشتری داشته باشید نتیجه‌ی طبیعی‌تری را دریافت خواهید کرد و کار راحت‌تری را نیز در پیش رو خواهید داشت.

اهمیت ویدیوی 4K برای عکاسان

شاید برایتان سؤال شود که چرا عکاسان ممکن است به دوربین 4K نیاز داشته باشند. اکثر دوربین‌ها با سرعت ۲۴، ۲۵ یا ۳۰ فریم بر ثانیه فیلم‌برداری می‌کنند. این برای ویدیوی 4K به این معنی است که در هر ثانیه ۲۴ تا ۳۰ عکس با رزولوشن ۳۸۴۰x۲۱۶۰ یا بیشتر ثبت می‌شود. بنابراین می‌توان از هر فریم به‌عنوان یک عکس استفاده کرد و می‌توان دقیقاً همان لحظه‌ی مورد نظر را به دست آورد.

برخی از دوربین‌های پاناسونیک حتی حالتی به نام 4K Photo دارند که فیلم‌برداری را با نسبت معمول عکس‌ها انجام می‌دهد، زیرا اکثر ویدیوها کمی وایدتر هستند و از نسبت 16:9 استفاده می‌کنند. به‌این‌ترتیب فریمی که از فیلم خارج می‌کنید دارای نسبت طول و عرض استاندارد عکاسی خواهد بود.

البته توجه داشته باشید که مانند هر کار دیگری تنظیمات و تجربه نقش بزرگی را بازی می‌کنند و تنها در صورت استفاده از تنظیمات مناسب به نتیجه‌ی دلخواه دست می‌یابید.

چالش‌های 4K

حالا که با مزایای فیلم‌برداری با دوربین 4K آشنا شدیم بد نیست به چالش‌های فیلم‌برداری و ساخت ویدیو با این رزولوشن نیز اشاره کنیم:

ذخیره‌ی فایل‌ها

ویدیوهای 4K فضای به‌مراتب بیشتری را نسبت به رزولوشن 1080P اشغال می‌کنند. یک دقیقه ویدیوی دوربین 4K سطح بالا یا Prosumer می‌تواند تا یک گیگابایت فضا را اشغال کند. برای این‌که بتوانید با این نرخ ضبط اطلاعات سازگار شوید به کارت‌‌های حافظه‌ی پرسرعتی نیاز خواهید داشت. برای این کار باید حداقل سرعت ۳۰ مگابایت بر ثانیه را در اختیار داشته باشید که با استاندارد U3 سازگاری دارد. درست است که قیمت کارت‌های حافظه دچار افت زیادی شده، ولی مدل‌های سرعت‌بالا همچنان قیمت‌ زیادی دارند.

از طرفی وقتی ویدیوها را با رزولوشن 4K ضبط می‌کنید به هارد سریع با ظرفیت بالا هم نیاز خواهید داشت. هاردهای معمولی با حداقل دور 7200rpm یا هارددرایوهای SSD با پورت USB 3.0 و بالاتر. دلیل آن‌هم حجم بسیار بالای تصاویر ضبط شده است. در نمودار زیر می‌توانید مقایسه‌ی حجم یک ویدیوی یک‌ساعته با رزولوشن 4K با 1080P را در یک دوربین و گوشی هوشمند مشاهده کنید:

کامپیوتر قدرتمند

برای ادیت و پردازش ویدیوهای 4K ممکن است به یک کامپیوتر جدید نیز نیاز پیدا کنید. اگر می‌خواهید بدانید که به یک کامپیوتر جدید نیاز دارید یا خیر باید به پردازنده، رم، کارت گرافیکی و هارد کامپیوتر خود توجه کنید. برای شروع بد نیست به جدول زیر نگاهی بیندازید تا به‌صورت تقریبی متوجه شوید کامپیوتر شما باید چه توانایی‌هایی داشته باشد:

البته حتی با کامپیوترهای ضعیف‌تر نیز می‌توان ویدیوهای 4K را ادیت کرد. ولی مجبور خواهید بود از حالت Proxy استفاده کنید و ویدیوی اصلی را ادیت نکنید. همچنین پروسه‌ای کند و نه‌چندان لذت‌بخش خواهد بود.

صفحه‌نمایش مناسب

این امکان وجود دارد که تصاویر 4K را بر روی صفحه‌نمایشی با رزولوشن پایین‌تر ادیت کنید، ولی این کار توصیه نمی‌شود. بهترین رویکرد برای ادیت ویدیوهای 4K این است که از یک نمایشگر 4K یا 5K از نوع IPS با رنگ‌های دقیق استفاده کنید. مشکل این است که این‌گونه نمایشگرها قیمت بسیار بالایی دارند. البته اگر نمایشگر IPS با رزولوشن پایین‌تر و رنگ‌های مناسب در اختیار دارید می‌توانید یک مانیتور 4K ارزان‌تر را خریداری کنید. به‌این‌ترتیب برای بررسی ویدیو در سطح پیکسلی از نمایشگر 4K استفاده خواهید کرد و ویرایش رنگ‌ها را بر روی مانیتور IPS با رنگ‌های کالیبره‌شده انجام می‌دهید.

8K چیست و چه کاربردی دارد؟

درست مانند 4K، ترکیب حرف و عدد 8K به معنی 8000 است و به تعداد پیکسل موجود در عرض تصویر اشاره دارد. البته بیشتر ویدیوهای 8K دارای رزولوشن ۷۶۸۰x۴۳۲۰ هستند. آینده‌ی تصاویر دیجیتال به سمت این نوع رزولوشن می‌رود و بسیاری از دوربین‌های سینمایی از این رزولوشن استفاده می‌کنند. البته تقریباً هیچ فردی را پیدا نخواهید کرد که در حال حاضر از نمایشگرهای 8K استفاده کند، ولی طولی نمی‌کشد که این رزولوشن نیز به استاندارد روز تبدیل شود.

تمامی مزایایی که برای ویدیوهای 4K برشمردیم در مورد ویدیوی 8K نیز صدق می‌کنند، با این تفاوت که در تمامی موارد به‌مراتب از 4K بهتر عمل می‌کند و حجم به‌مراتب بیشتری هم خواهد داشت.

در حال حاضر فیلم‌برداری با چنین رزولوشنی بسیار پرهزینه است و کامپیوترهای معدودی هم وجود دارند که قدرت پردازش آن را داشته باشند. ولی از همین الان بسیاری از حرفه‌ای‌ها برای تضمین کیفیت کار خود به سراغ این فرمت رفته‌اند. یکی از دلایل اصلی آن‌هم این است که می‌خواهند تصاویر 4K را با کیفیتی خارق‌العاده تولید کنند. حتی یوتیوب نیز پشتیبانی از این رزولوشن را آغاز کرده است.